Để phong trào phát triển sâu rộng và đi vào thực tiễn đời sống, từ năm 2000-2020, Ban Chỉ đạo phong trào TDĐKXDĐSVđã chủ động tham mưu cho UBND huyện ban hành nhiều văn bản chỉ đạo thực hiện phong trào theo từng giai đoạn, kế hoạch đề ra; thường xuyên củng cố, kiện toàn tổ chức, phân công trách nhiệm cho từng thành viên. Đồng thời, phối hợp với các đơn vị đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động thực hiện các cuộc vận động; lồng ghép các nội dung của phong trào TDĐKXDĐSVH với các phong trào, cuộc vận động thi đua phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo, xây dựng thiết chế văn hóa. Từ đó, mỗi người dân đều xác định được vai trò chủ thể của mình trong phong trào, nhiệt tình hưởng ứng tham gia xây dựng các danh hiệu văn hóa, thực hiện nếp sống văn minh.
Được xác định là một trong những nội dung cốt lõi của phong trào TDĐKXDĐSVH, phong trào xây dựng gia đình văn hóa, thôn-khối phố văn hóa luôn được các đơn vị, địa phương và hội, đoàn thể chú trọng thực hiện. Hằng năm, Ban Chỉ đạo phong trào TDĐKXDĐSVH đã chỉ đạo các xã xây dựng, sửa đổi hương ước, quy ước phù hợp với tình hình phát triển của địa phương để Nhân dân hiểu và tham gia. Thường xuyên phổ biến, triển khai những tiêu chí của phong trào xây dựng gia đình văn hóa, thôn –khối phố để Nhân dân biết và thực hiện. Đồng thời, Ban chỉ đạo phong trào TDĐKXDĐSVH huyện khuyến khích các địa phương thành lập các câu lạc bộ, mô hình như mô hình “Gia đình hòa thuận, con cháu hiếu thảo”, mô hình “Gia đình no ấm, bình đẳng, hạnh phúc”, “Gia đình hạnh phúc, phát triển bền vững”, “Gia đình hiếu học”, “Gia đình không có bạo lực”... Đồng thời, để tiếp sức cho các thôn, khối phố, huyện có cơ chế hỗ trợ 100 triệu đồng cho mỗi thôn, khối phố nào đạt danh hiệu thôn-khối phố văn hóa 3 năm liền. Với những cách làm đó, phong trào đã thu hút đông đảo người dân tham gia. Kết quả đến nay, toàn huyện có 31.941/34/941gia đình được công nhận gia đình văn hóa, đạt 91%; 66/68 thôn, khối phố được công nhận danh hiệu thôn, khối phố văn hóa, đạt tỷ lệ 84,62%, trong đó có 21 thôn, khối phố đạt thôn, khối phố văn hóa 3 năm liên tục (2017-2019). Ngoài ra, toàn huyện có 210 tộc xây dựng tộc ước và 96 tộc được công nhận tộc văn hóa; 56/103 cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa.
Phong trào xây dựng xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới, thị trấn đạt chuẩn văn minh đô thị gắn kết với thực hiện cuộc vận động “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới ” ngày càng phát huy được hiệu quả, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho Nhân dân, diện mạo nông thôn ngày càng có nhiều khởi sắc. Cùng với đó, các thiết chế văn hóa, thể thao được đầu tư xây dựng, nâng cấp, trong đó tập trung nhất là trung tâm văn hóa – thể thao cấp xã, nhà sinh hoạt văn hóa, khu thể thao thôn - khối phố, sân vui chơi cho trẻ em, người già... phục vụ nhu cầu sinh hoạt, hội họp và giải trí với tổng kinh phí hơn 70 tỷ đồng. Đến nay, toàn huyện có 11/11 xã đã đạt chuẩn nông thôn mới; 30 thôn, khối phố đạt danh hiệu “khu dân cư kiểu mẫu và khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu”.
Việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang trên địa bàn huyện có những chuyển biến tích cực. Việc tổ chức cưới hỏi được thực hiện theo hướng lành mạnh, tiết kiệm, văn minh và phù hợp với truyền thống; nếp sống văn minh trong việc tang được thực hiện tốt, hạn chế được tình trạng để thi hài người chết quá 2 ngày trong nhà và sử dụng hạt dưa, thuốc lá, kèn nhạc..., đồng thời thực hiện nghiêm túc việc không rải vàng mã trên đường đưa tang, góp phần giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường. Kết quả nổi bật nữa trong thực hiện phong trào đó là công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hóa trong đời sống cộng đồng. Các di tích trên địa bàn đều được quan tâm phối hợp cùng với các đoàn nghiên cứu Nhật Bản, Ấn Độ, Italia và Viện khảo cổ học Hà Nội, Nam Bộ… khảo sát nhiều di tích tại Mỹ Sơn, thành cổ Trà Kiệu, Phế tích Chăm Dương Bi… Xây dựng Bảo tàng Văn hóa Sa Huỳnh – Champa, đưa những di vật khai quật được đi xử lý nghiệp vụ và đem trưng bày, phục vụ nhu cầu nghiên cứu, tham quan. Thực hiện trùng tu, tôn tạo, làm bia di tích, kết quả qua 20 năm đã đề nghị công nhận được 52 di tích (47 di tích cấp tỉnh, 5 di tích cấp quốc gia) và Di sản văn hóa thế giới Mỹ Sơn được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng di tích cấp quốc gia đặc biệt. Ngoài ra tổ chức các chương trình liên hoan nghệ thuật quần chúng hát dân ca, hát tuồng; tổ chức các lớp dạy đàn hát dân ca, hô hát bài chòi, hò khoan đối đáp, lớp dạy bảo tồn và phát huy nghệ thuật hát sắc bùa qua mô hình sinh hoạt văn hóa cộng đồng; đặc biệt đưa nội dung dạy hát dân ca, hát tuồng vào giảng dạy trong các trường THCS trên địa bàn huyện… tất cả nhằm khơi dậy và giữ gìn các giá trị truyền thống văn hóa của quê hương.
Phong trào xây dựng người tốt, việc tốt được các cấp, ngành, địa phương quan tâm triển khai thực hiện gắn với các phong trào thi đua tại các cơ quan, đơn vị, đoàn thể, qua đó đã xuất hiện nhiều tập thể, cá nhân tiêu biểu “Người tốt, việc tốt” đầy thuyết phục và hiệu quả. Tại hội nghị tổng kết 20 năm thực hiện phong trào TDĐKXDĐSVH, huyện đã tặng Giấy khen cho 04 cơ quan, đơn vị; 01 xã; 05 thôn-khối phố; 02 tộc họ; 24 hộ gia đình và 03 cá nhân đã có nhiều thành tích xuất sắc trong phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, giai đoạn 2000-2020.
Nhìn lại chặng đường 20 năm thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” trên địa bàn huyện, những kết quả mà phong trào đem lại đã góp phần tích cực nâng cao đời sống vật chất và làm phong phú thêm đời sống văn hóa tinh thần cho người dân, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội huyện nhà. Những kết quả này sẽ là tiền đề vững chắc để tiếp tục phát triển Duy Xuyên ngày càng giàu đẹp, văn minh trong những năm đến./.