Trong giai đoạn hiện nay, việc tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng đã trở thành nhiệm vụ cấp bách của Đảng ta. Trong quá trình đó, phòng chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên luôn được coi là một trong những nhiệm vụ trọng tâm.
UBKT Tỉnh ủy tổ chức hội nghị trực tuyến toàn tỉnh sơ kết giữa nhiệm kỳ thực hiện công tác KT-GS, kỷ luật Đảng tại Đảng bộ tỉnh
|
Kế thừa tinh thần từ Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII), Đại hội lần thứ XIII của Đảng với tinh thần nhìn thẳng vào sự thật, nói rõ sự thật, Đảng ta tiếp tục chỉ ra những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên. “Một bộ phận cán bộ, đảng viên bản lĩnh chính trị không vững vàng, suy thoái về tư tưởng chính trị, còn hoài nghi, mơ hồ về mục tiêu, lý tưởng của Đảng và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta; một số ít hoang mang, dao động, mất lòng tin; cá biệt còn phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối đổi mới của Đảng”(1) . Tình trạng này “làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với Đảng; nếu không được sửa chữa sẽ là thách thức đối với vai trò lãnh đạo của Đảng và sự tồn vong của chế độ”.
Qua tổng kết thực tiễn, Đảng ta chỉ rõ sự xuống cấp về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên hiện nay có nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan. Trong đó, có nguyên nhân chủ quan do công tác kiểm tra, giám sát (KT-GS) và kỷ luật đảng chưa đủ sức răn đe, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái. Do đó việc đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng, tăng cường kỷ cương, kỷ luật của Đảng, ngăn chặn sự suy thoái về tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, tình trạng quan liêu, tham nhũng, tiêu cực trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức đã đặt ra yêu cầu cấp thiết đòi hỏi Đảng ta phải đổi mới và tăng cường công tác KT-GS và thi hành kỷ luật của Đảng.
Từ kết quả kiểm tra nhằm kịp thời đánh giá đúng ưu điểm của tổ chức đảng và đảng viên để phát huy; phát hiện, làm rõ thiếu sót, khuyết điểm để uốn nắn, khắc phục và xử lý nghiêm minh khi có vi phạm, góp phần phòng ngừa, ngăn chặn sự suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên. Đồng thời, qua kiểm tra báo cáo, tham mưu cho cấp uỷ rà soát và xử lý nghiêm những trường hợp cán bộ lãnh đạo, quản lý suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”, không đảm bảo về tiêu chuẩn, điều kiện, góp phần xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh.
Thực trạng công tác kiểm tra tổ chức đảng, đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống ở Đảng bộ tỉnh Quảng Nam
Xác định nhiệm vụ đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ là nhiệm vụ quan trọng, cơ bản, lâu dài, Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy, cấp ủy các cấp đã nghiêm túc tổ chức nghiên cứu, quán triệt nghị quyết, quy định, quyết định, kết luận, hướng dẫn… của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, nhất là Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII), Kết luận 21 Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá XIII) về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; Quy định 41 của Bộ Chính trị về việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ.
Cùng với đó, Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã tiến hành rà soát, sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các nghị quyết, quy định, quy chế, quy trình về công tác KT-GS, kỷ luật của Đảng đảm bảo thống nhất, đồng bộ, chặt chẽ. Đặc biệt, lần đầu tiên từ khi tái lập tỉnh Quảng Nam đến nay, Tỉnh ủy đã ban hành Nghị quyết số 19-NQ/TW, ngày 17/12/2021 về tăng cường công tác KT-GS, kỷ luật của Đảng giai đoạn 2021-2025. Đây là nghị quyết chuyên đề đầu tiên của Tỉnh ủy về công tác KT-GS kể từ khi tái lập tỉnh, thể hiện nhận thức, trách nhiệm, quyết tâm chính trị của Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy trong nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác KT-GS nhằm phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, ngăn chặn suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
Với quan điểm “ở đâu có lãnh đạo, ở đó có kiểm tra” - ngay từ đầu nhiệm kỳ và hằng năm, cấp ủy, UBKT các cấp khi xây dựng chương trình KT-GS đều xác định nội dung KT-GS trọng tâm, trọng điểm, tập trung những lĩnh vực dễ xảy ra sai phạm, có vấn đề nổi cộm, bức xúc trong Nhân dân, những cán bộ, đảng viên có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống.
UBKT các cấp luôn xác định nhiệm vụ kiểm tra tổ chức đảng, đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm là nhiệm vụ trọng tâm và tập trung thực hiện. Theo đó, từ khi thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XII) đến nay, UBKT các cấp đã kiểm tra 744 tổ chức đảng và 2.199 đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm. Qua kiểm tra, UBKT các cấp đã xử lý và tham mưu cấp có thẩm quyền xử lý kỷ luật 50 tổ chức đảng, 2.695 đảng viên vi phạm. Trong có 153 đảng viên có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống bị xử lý kỷ luật (92 khiển trách, 19 cảnh cáo, 3 cách chức, 4 khai trừ), góp phần giữ nghiêm kỷ cương, kỷ luật của Đảng, có tác dụng giáo dục, cảnh tỉnh, răn đe tổ chức đảng, đảng viên, ngăn ngừa vi phạm. Đồng thời, sau kiểm tra, UBKT các cấp báo cáo cấp ủy, tổ chức đảng thực hiện công tác cán bộ đối với cán bộ, đảng viên có biểu hiện suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và đề nghị cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội kỷ luật về hành chính, đoàn thể theo quy định.
Tuy nhiên, công tác kiểm tra tổ chức đảng, đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm về suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống thời gian qua còn có hạn chế, khuyết điểm cần khắc phục để tiếp tục thực hiện tốt hơn. Có thể thấy, việc khảo sát, nắm bắt thông tin, phát hiện, xác định dấu hiệu và tiến hành kiểm tra tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm hiệu quả chưa cao. Nhiều vi phạm xảy ra đã lâu nhưng không được phát hiện, chỉ phát hiện khi có thông tin từ kết quả thanh tra, đơn thư tố cáo, khiếu nại, phát hiện, phản ánh của các cơ quan thông tấn, báo chí… Một số UBKT cấp huyện và cơ sở lúng túng trong thẩm tra, xác minh, một số cuộc kiểm tra chưa đảm bảo quy trình, nguyên tắc, thủ tục. Kết luận kiểm tra có nội dung chưa chặt chẽ.
Nguyên nhân của hạn chế, khuyết điểm nêu trên có phần do khách quan, đó là: việc đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” có lúc, có nơi còn hình thức, chưa trở thành ý thức tự giác, thường xuyên trong cán bộ, đảng viên. Công tác tự phê bình và phê bình ở một số cấp ủy, cơ quan, đơn vị và trong cán bộ, đảng viên chưa nghiêm, còn tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm, chưa thẳng thắn nhìn nhận, đánh giá những hạn chế, khuyết điểm. Việc nhận diện sự suy thoái trong cán bộ, đảng viên còn gặp nhiều khó khăn, suy thoái tư tưởng chính trị khó phát hiện, khó thẩm tra, xác minh, kết luận.
Một số giải pháp đẩy mạnh kiểm tra tổ chức đảng, đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống.
Từ kinh nghiệm và kết quả kiểm tra thời gian qua cho thấy, trước hết cần phải thực hiện tốt công tác thu thập thông tin, phát hiện, xác định dấu hiệu vi phạm về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của tổ chức đảng, đảng viên. Theo đó, việc lựa chọn các kênh thông tin để sớm phát hiện ra đảng viên có dấu hiệu vi phạm có ý nghĩa quan trọng. Từ đó mới kịp thời xác định và tổ chức kiểm tra nhằm đáp ứng việc ngăn chặn, phòng ngừa vi phạm một cách tốt nhất.
Khi đã phát hiện, thu thập được nội dung dấu hiệu vi phạm và đối tượng trực tiếp, chính yếu liên quan chủ yếu đến dấu hiệu vi phạm thì tiến hành sàng lọc, lựa chọn nội dung và đối tượng có dấu hiệu vi phạm để đề xuất quyết định kiểm tra. Nếu chưa đủ yếu tố để xác định thì cần phải tiếp tục thu thập, thu nhận, nghiên cứu, xác định, làm rõ thêm thông tin, tài liệu làm căn cứ, cơ sở, điều kiện để xác định chính xác, lựa chọn sát đúng nội dung dấu hiệu vi phạm, đối tượng chủ yếu để đề xuất việc quyết định kiểm tra kịp thời, chuẩn xác. Sau kiểm tra phải kết luận được có hay không có vi phạm, mức độ, nguyên nhân vi phạm và xử lý nghiêm minh; đối tượng kiểm tra phải chấp hành nghiêm túc kết luận sau kiểm tra.
Để thu thập thông tin phục vụ kiểm tra tổ chức đảng, đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm về tư tưởng chính trị cần phải tăng cường giám sát thường xuyên, giám sát chuyên đề. Qua công tác giám sát thường xuyên, cán bộ kiểm tra có thể thu thập được một số thông tin để củng cố thêm thông tin để phục vụ việc kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm. Tùy từng vụ việc cụ thể, phải tiến hành giám sát chuyên đề, trong đó có những nội dung nhằm phục vụ kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm. Bằng phương pháp này, có thể thu thập thêm một số tài liệu có liên quan, giúp cho cán bộ kiểm tra có thêm cơ sở, củng cố chứng cứ, xác định rõ hơn biểu hiện vi phạm của tổ chức đảng, đảng viên để từ đó đối chiếu với các quy định của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, xác định đúng và trúng nội dung, đối tượng, góp phần tham mưu đề xuất kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm.
Tiếp đến, tranh thủ, tạo sự đồng thuận của cấp ủy, thường trực cấp ủy quản lý trực tiếp tổ chức đảng, đảng viên được phát hiện có dấu hiệu vi phạm. Đây là yếu tố rất quan trọng, giúp cho việc nắm tình hình được đầy đủ và toàn diện; là nhân tố bảo đảm cuộc kiểm tra được tiến hành thuận lợi. Qua các cuộc kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm cho thấy nếu đoàn (tổ) kiểm tra gặp và trao đổi, lắng nghe ý kiến của các đồng chí thường trực cấp ủy, các đồng chí nguyên là lãnh đạo cấp ủy, chính quyền qua các thời kỳ đã nghỉ hưu trên địa bàn… để từ đó chủ động nắm tình hình, xác định tương đối chính xác nội dung dấu hiệu vi phạm, đồng thời tạo được sự đồng thuận cao của tổ chức đảng, là chỗ dựa quan trọng cho đoàn (tổ) kiểm tra trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.
Kết quả xác định đối tượng, nội dung dấu hiệu vi phạm là của tổ chức đảng hay của đảng viên phụ thuộc rất nhiều vào trình độ, phẩm chất, khả năng, kinh nghiệm thực tiễn của mỗi cán bộ kiểm tra, của đơn vị giúp việc Cơ quan UBKT. Thực tiễn cho thấy, nếu cán bộ kiểm tra, cán bộ theo dõi địa bàn có kiến thức chuyên sâu và kỹ năng, kinh nghiệm thực tiễn, bản lĩnh nghề nghiệp, phương pháp làm việc khoa học, cập nhật, tích lũy, sàng lọc, xử lý thông tin, tài liệu về dấu hiệu vi phạm thì thuận lợi trong việc thu thập, tổng hợp, phân tích, lựa chọn đề xuất và xác định chính xác nội dung, đối tượng có dấu hiệu vi phạm.
Nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả các cuộc kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm về tư tưởng chính trị, nhất là đối với những vụ việc phức tạp, liên quan đến nhiều cơ quan, đơn vị, liên quan đến nhiều người thì phải có sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng có liên quan để nhanh chóng có nguồn thông tin toàn diện, ý kiến thẩm định của chuyên gia về nội dung tài liệu, chứng cứ... liên quan đến vụ việc cần thẩm tra, xác minh. Vì vậy, thực hiện tốt quy chế phối hợp giữa UBKT các cấp và các cơ quan chức năng là một yếu tố quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả, hiệu lực của công tác kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm./.
-----------------------
(1): Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập 2, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, tr.168.